Mimo, że stawka 0% podatku od towarów i usług (dalej jako podatek VAT) jak i zwolnienie z opodatkowania pozornie mogą wydawać się tym samym, skoro w obu przypadkach nie uiszcza się kwoty podatku VAT, to na gruncie podatkowo-prawnym, są oddzielne instytucje, których nie można stosować zamiennie. Z perspektywy świadomego podatnika warto znać różnicę.
Transakcja opodatkowana stawką 0% VAT
W gruncie rzeczy, stawka 0% VAT oznacza brak wymogu uiszczenia podatku, z zachowaniem prawem do odliczenia naliczonego podatku VAT. Sprzedaż, przy której występuje stawka 0%, z punktu widzenia ustawy o podatku o od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT), jest dalej transakcją opodatkowaną i należy ją rozliczyć w deklaracji VAT. Dzieję się to przy zachowaniu wszystkich praw i obowiązków, dotyczących sprzedaży opodatkowanej, wynikających z ustawy o VAT. Wobec tego podatnik ma prawo do ubiegania się o zwrot podatku VAT od zakupów (przykładowo opodatkowanych stawką 23% VAT) służących sprzedaży opodatkowanej stawką 0% VAT, tworząc tym samym nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Fakturę ze stawką 0% VAT może wystawić tylko zarejestrowany podatnik.
Na gruncie podatku VAT, ze stawką 0% podatnik może spotkać się w ramach transakcji krajowych jak i międzynarodowych, w tym unijnych.
Zgodnie z art. 83 ustawy o VAT, stawkę 0% stosuję się przy dostawach, usługach i imporcie związanych z szeroko pojętym transportem morskim i lotniczym oraz międzynarodowym, przykładowo stawką 0% objęty są:
- dostawa i import jednostek pływających używanych do żeglugi na pełnym morzu i przewożących odpłatnie pasażerów lub używanych do celów handlowych, przemysłowych lub do połowów,
- dostawa i import używanych na morzu statków ratowniczych morskich,
- dostaw części do jednostek pływających i wyposażenia tych jednostek,
- usługi w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym,
- usługi polegające na remoncie, przebudowie lub konserwacji środków transportu lotniczego oraz ich wyposażenia i sprzętu zainstalowanego na nich, używanych przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym,
- usługi związane bezpośrednio z eksportem towarów eksportowanych polegających na ich pakowaniu, przewozie do miejsc formowania przesyłek zbiorowych, składowaniu, przeładunku, ważeniu, kontrolowaniu i nadzorowaniu bezpieczeństwa przewozu.
Stawką 0% VAT objęta jest również wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Transakcja podlegającą zwolnieniu z VAT
Katalog towarów i usług, których sprzedaż jest zwolniona z opodatkowania została przedstawiona m.in. w art. 43 ustawy o VAT. Przykładowo zwolnione są:
- dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane,
- dostawa produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego,
- usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, otwartymi funduszami emerytalnymi, pracowniczymi planami kapitałowymi,
- usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli.
Szczególne transakcje zwolnione z opodatkowania zostały również wylistowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień.
Fakturę dokumentującą transakcję zwolnioną z VAT może wystawić również podmiot nie zarejestrowany do celów podatku VAT.
Tym samym nakreślając główną różnicę, między transakcją opodatkowaną stawką 0%, a transakcją zwolnioną z opodatkowania, należy zaznaczyć, że przy transakcji zwolnionej, podatnik nie jest upoważniony do rozliczania podatku od zakupów, w tym do wnioskowania o zwrot zapłaconego podatku VAT.
Autor:
Dominik Świercz
Konsultant podatkowy w ECDP TAX Żuk Komorniczak i Wspólnicy sp. k.