Darowizny przekazane na walkę z COVID odliczane od podstawy opodatkowania

W związku z epidemią koronawirusa ustawodawca wprowadził dodatkowe ulgi podatkowe w formie odliczenia od podstawy podatku dochodowego darowizn przekazanych na określone cele związane z przeciwdziałaniem skutkom zdrowotnym i ekonomicznym COVID-19, dokonywanych na rzecz określonych podmiotów.

Przepisy określają możliwość dokonywania odliczeń darowizn dokonanych w całym roku 2020, a także w kolejnym roku, do końca miesiąca, w którym zostanie odwołany stan pandemii ogłoszony z powodu COVID-19.

Należy wskazać, że przewidziano dwa rodzaje darowizn, które mogą obniżać podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Pierwszą z wprowadzonych ulg stanowi prawo do odliczenia darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o COVID-19.[1] Drugą kategorią są darowizny sprzętu komputerowego.

W przypadku tych dwóch kategorii darowizn ich odliczenia mogą dokonać podatnicy:

podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy ustalają podstawę opodatkowania zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2 ustawy o PDOF, co oznacza że ulga ta dotyczy osób fizycznych opodatkowanych zarówno na zasadach ogólnych (skala podatkowa), jak i według podatku liniowego,
podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym,
podatku dochodowego od osób prawnych.

Wskazać należy, że odliczenia można dokonać zarówno na etapie obliczenia podatku rocznego, jak i kalkulacji zaliczki oraz obliczania miesięcznego (kwartalnego) ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Darowizny na walkę ze skutkami pandemii COVID-19

Przeciwdziałanie COVID-19 jako cel pierwszej z kategorii darowizn, zostało zdefiniowane jako wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby wywołanej wirusem SARS-CoV-2.

Istotne z pespektywy darczyńcy pozostaje, że w myśl przytoczonej definicji celu przeciwdziałania COVID-19 są czynności związane zarówno ze skutkami zdrowotnymi epidemii, jak również ekonomicznymi.

Odliczeniu podlegają zarówno darowizny rzeczowe jak i finansowe.

Odliczeniu w ramach ulgi podlegają darowizny przekazanie na wskazany cel związany z przeciwdziałaniem COVID-19, ale tylko na rzecz określonych podmiotów:

podmiotom wykonującym działalność leczniczą, wpisanym do wykazu, o którym mowa w art. 7 ustawy o COVID-19;
Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych;
Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania działalności statutowej;
domom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodkom wsparcia, rodzinnym domom pomocy oraz domom pomocy społecznej, o których mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622, 1690, 1818 i 2473);
Funduszowi Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568, 695, 1086, 1262, 1478 i 1747).

Jednocześnie należy wskazać, że odliczenie darowizny przekazanej celem przeciwdziałania COVID-19 na rzecz podmiotów wykonujących działalność leczniczą, Agencji Rezerw Materiałowych oraz Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych, przysługuje również w przypadku, gdy jej darowizny nastąpiło przy udziale organizacji pożytku publicznego, jeżeli:

przekazanie darowizny tej organizacji przez podatnika, a następnie przez tę organizację wskazanemu podmiotowi, nastąpiło w okresie od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r. oraz
organizacja ta przekazała podatnikowi pisemną informację o miesiącu przekazania środków pochodzących z darowizny oraz nazwie podmiotu, na rzecz którego te środki zostały przekazane.

Darowizny sprzętu komputerowego

Drugą kategorią darowizn podlegającą odliczeniu od podstawy opodatkowania przez podatników PIT, CIT oraz ryczałtu są darowizny rzeczowe, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, przekazane od dnia 1 stycznia 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

Odliczenie stosuje się w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są komputery lub tablety kompletne, zdatne do użytku i wyprodukowane nie wcześniej niż 3 lata przed dniem ich przekazania.

Katalog obdarowanych, którym można przekazać sprzęt komputerowy aby podlegał odliczeniu ograniczono do:

organów prowadzących placówki oświatowe (czyli przedszkola, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe, szkoły artystyczne, placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, placówki kształcenia ustawicznego oraz centra kształcenia zawodowego, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, uczelnie oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej);
organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, lub operatorowi OSE, o którym mowa w ustawie z dnia 27 października 2017 r. o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (Dz. U. poz. 2184, z 2019 r. poz. 1815 oraz z 2020 r. poz. 695), z przeznaczeniem na cele dalszego nieodpłatnego przekazania organom prowadzącym placówki oświatowe lub placówkom oświatowym.

Przepisy wspólne dotyczące darowizn przekazanych na cele związane z przeciwdziałaniem COVID-19 oraz sprzętu komputerowego

Przepisy ustaw o podatkach dochodowych warunkują wysokość odliczenia w ramach omawianej ulgi od daty przekazania darowizny. Zarówno w przypadku darowizn na przekazane celem przeciwdziałania COVID-19 jak i darowizn sprzętu komputerowego dokonanych na rzecz wskazanych powyższej organizacji przekazanych w terminach:

do dnia 30 kwietnia 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 200% wartości darowizny;
w maju 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 150% wartości darowizny;
od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 30 września 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca wartości darowizny;
od dnia 1 października 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 200% wartości darowizny;
od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 marca 2021 r. – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca 150% wartości darowizny;
od dnia 1 kwietnia 2021 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 – odliczeniu podlega kwota odpowiadająca wartości darowizny.

Jak wskazano w pierwszym przypadku przedmiotem darowizny mogą być zarówno środki pieniężne, jak i przedmioty, w drugiej sytuacji jest to natomiast określonego rodzaju sprzęt informatyczny.

Wobec powyższego należy wskazać, że jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny.

Określając wartość darowizny zastosowanie znajdzie zasada zgodnie z którą, wartość darowizny rzeczowej co do zasady powinna odpowiadać cenie rynkowej przekazywanej rzeczy. W przypadku darowizn pieniężnych wartość darowizny to kwota wpłaty na rzecz obdarowanego.

Powyższe przepisy mają szczególne znaczenie, ponieważ podatnicy korzystający z odliczenia darowizn mają obowiązek wykazać w zeznaniu rocznym kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego.

Przekazanie darowizny powinno zostać właściwie udokumentowane. Dokumentem potwierdzającym dokonanie darowizny w myśl przepisów ustawy o podatkach dochodowych jest:

dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy – w przypadku darowizny pieniężnej,
dowód, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu – w przypadku darowizny innej niż pieniężna.

Ponadto w przypadku darowizn na przeciwdziałanie COVID-19 dowód jej przekazania powinien precyzyjnie potwierdzać na jaki cel zostanie wykorzystana (zaleca się zatem pisemne oświadczenie od obdarowanego w tym zakresie).

Należy również wskazać na dodatkową preferencję dla podatników podatku dochodowego, którzy przekazują darowizny na walkę z COVID-19 i jego skutkami na rzecz wskazanych w niniejszym artykule podmiotów. Co do zasady wszelkiego rodzaju darowizny podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, jeżeli podatnik nie zaliczył wydatków na ich nabycie lub wytworzenie do kosztów uzyskania przychodów. Odmienne założenie przyjęto natomiast dla omawianych darowizn. W przypadku wskazanych darowizn podatnicy PIT i CIT skorzystają na przekazaniu darowizny dwukrotnie – po raz pierwszy poprzez uwzględnienie ich w kosztach uzyskania przychodów, po raz drugi poprzez odliczenie od dochodu.

Kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn, o których mowa w omawianych przepisach, przekazanych w terminie od dnia 1 stycznia 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 podmiotom i na cele, o których mowa w tych przepisach, o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne. Omawiana preferencja dotyczy oczywiście wyłącznie podatników PIT i CIT, którzy mają prawo do rozpoznawania kosztów uzyskania przychodów.

Autor: Wioleta Kosińska

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 2123);
52n, art. 52x, art. 52y oraz art. 52z ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
38g, art. 38p, art. 52q oraz art. 38r ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych;
57b oraz art. 57e art. 57f ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

[1] Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-